Voor De Wereld Morgen, een onafhankelijke nieuwssite, heb ik een boek gerecenseerd. Vlucht uit Kamp 14 is de biografie van Shin, de enige persoon die geboren werd in een geheim Noord-Koreaans concentratiekamp en eruit wist te ontsnappen.
Noord-Korea staat al langer op mijn lijstje van Arme Landen Met Onderdrukte Bevolking Om In De Gaten Te Houden. Afgesneden van de rest van de wereld, hebben drie generaties van dictators (even afwachten of Kim Jong Eun de lijn voortzet) het volk gehersenspoeld en een persoonscultus rond zichzelf gecreeërd.
foto: David Stanley
Hoofdstad Pyongyang is de enige stad die bezocht wordt door toeristen. Enkel onder voortdurend toezicht van twee gidsen is een bezoek aan dit land mogelijk. Wat speelt er zich af in de rest van dit geheime land? Alleen door undercover te gaan (zoals National Geographic deed) kom je dit te weten. Het bestaan van de vijf enorme concentratiekampen wordt nog altijd ontkend door de regering.
Een waargebeurd overlevingsverhaal uit Noord-Korea
Dit boek vertelt het leven van de Noord-Koreaanse Shin Dong-hyuk. Shin werd geboren in 1982 in Kamp 14, een van de grootste en best geheimgehouden concentratiekampen ter wereld. Hoewel het kamp duidelijk te zien is op satellietbeelden, is de gruwelijke realiteit die zich binnen de hekken afspeelt al ruim 50 jaar verborgen gebleven voor de buitenwereld.
Door Shin’s verhaal is dat nu aan het veranderen.
Shin is de enige in een werkkamp geboren persoon die eruit wist te ontsnappen. Hij was 22 toen hij de buitenwereld intrad. Zijn levensverhaal is zo onvoorstelbaar dat de aandacht van de wereld opnieuw gevestigd is op Noord-Korea.
In dit boek slaagt Blaine Harden in twee dingen: hij laat ons het verhaal van de getraumatiseerde Shin van zeer dichtbij meebeleven én hij laat ons kennismaken met het hedendaagse Noord-Korea dat zich krampachtig schuilhoudt achter een overjarig propagandamasker.
De twee gezichten van Noord-Korea
Noord-Korea kennen we als een gesloten, communistisch land. Het dictatoriale bewind gebaseerd op de ideologie van Kim Il Sung, de Grote Leider en Eeuwig President, bepaalt vrijwel elk detail in het leven van de Noord-Koreaan. Dankzij de effectieve propaganda, censuur en nationalistisch onderwijs geloven de inwoners dat Noord-Korea een glorieuze militaire staat is met een hoge productie en een sterk, moedig volk.
In werkelijkheid zien we een hongerleidend, gehersenspoeld volk met een groot incasseringsvermogen. Er verschillende hongersnoden zijn geweest. De armoede-indexen zijn hoger dan die van door burgeroorlog geteisterde landen als Soedan en Angola. En, er zijn geheime concentratiekampen waar zich volgens mensenrechtenorganisaties ongeveer 200.000 mensen bevinden.
Concentratiekampen
Noord-Koreanen komen in een werkkamp terecht wanneer ofwel een familielid, ofwel zijzelf een misdrijf heeft gepleegd. Onder misdrijf verstaan de autoriteiten elke poging tot overlopen naar een buurland of anderszins het land verraden.
Shin is in het kamp geboren. Zijn ouders kregen toestemming kregen om een relatie aan te gaan en een familie te stichten. Volgens de kampbewakers is Shin geboren met een schuld. De enige manier om die af te lossen is door afmattende werkdagen, oplopend tot 15 uur, te maken in het kamp.
Barbaarse omstandigheden
Hoe meer je leest over Shin’s leven in het kamp, hoe onmenselijker dit leven blijkt. De omstandigheden zijn ronduit barbaars. Shins vroegste herinnering is een openbare executie.
Kinderen en volwassenen zijn verplicht om elke medegevangene die iets verdachts doet of zegt te verraden. Afranselingen en martelingen door bewakers zijn aan de orde van de dag, soms tot de dood erop volgt.
Liefde en emoties bestaan niet
Opmerkelijk aan Shin’s getuigenis is dat dit hem allemaal als normaal toekomt, en dat dergelijke gebeurtenissen geen emoties oproepen bij de gevangenen. Bij hemzelf evenmin. Liefde, geborgenheid en respect lijken niet te bestaan. Als kind stal Shin regelmatig zijn moeders eten en in zijn tienerjaren werden zijn moeder en broer geëxecuteerd door zijn verraad. Pas na zijn vrijlating is hij zich hierover schuldig gaan voelen.
De onmenselijke praktijken in het kamp zijn voor mij als lezer moeilijk te bevatten. Toch leest het boek niet als een emotieloze ver-van-mijn-bed-show. Het verhaal komt hard aan, maar is nooit ongevoelig.
Ontsnapping
Van een nieuwe gevangene die de buitenwereld goed kent, hoort Shin over het leven buiten het kamp. Hij kan zich niet inbeelden hoe dit eruit ziet, maar hij fantaseert dagelijks hoe het zou zijn om toegang te hebben tot veel en gevarieerd voedsel. De instinctieve drang naar voedsel drijft hem tot zijn ontsnappingspoging.
Zijn verhaal over hoe hij door Noord-Korea naar China reisde, en zijn eerste ervaringen daar, lezen als een spannend avonturenboek. Niet de ziekelijke ontberingen zoals in het kamp, maar wel de bikkelharde realiteit van een jongen die als een nieuwkomer is in zijn eigen land, of in de wereld. Land waar reizen zonder papieren ten strengste verboden is. Harden plaatst Shin’s ervaringen tijdens deze tocht in de context van het hedendaagse Noord-Korea. Zo komen we te weten dat het onderdrukkende regeringsbeleid barsten begint te vertonen. En dat invloeden uit het buitenland, inclusief het kapitalisme, via ondergrondse weg naar binnen sijpelen.
Geen heldenverhaal
Shin vindt zichzelf allerminst een held, hij heeft immers ernstige misdaden begaan, zij het onder druk. Zijn gevecht met dit schuldgevoel is groot. Hij zegt dat hij nog altijd probeert emoties te voelen, maar dat dit hem veel moeite kost.
Harden laat precies deze Shin aan het woord. Een anti-held die getraumatiseerd is en voorlopig op zoek naar zijn eigen persoonlijkheid, maar ook een lichtpunt voor het volk van Noord-Korea. Shin’s prioriteit is om de internationale gemeenschap bewust te maken van de misstanden, opdat de kampen eindelijk gesloten zullen worden. Deze biografie zal een meer dan bruikbaar wapen zijn in die strijd.
world pieces 
Reageer op deze post